Đề 1. Lời Tựa tập thơ Trung Hoa Cổ kim
hoàn ca tập viết: Thơ ca bắt rễ từ lòng người, nở hoa nơi từ ngữ.
Anh (chị) nghĩ thế nào về ý kiến này.
BÀI LÀM
Chenier đã từng nói: “Nghệ thuật chỉ làm nên những câu thơ, trái
tim mới là thi sĩ”. Một bài thơ có giá trị, ấy là khi nó bao quát và thể hiện
được tư tưởng cảm xúc của người nghệ sĩ, ấy là khi nó viết lên bằng những dòng
thơ, những câu thơ chân thành, sâu lắng, tất cả đều bắt nguồn từ thẳm sâu trái
tim người viết. Trong bài tựa của tập thơ cổ Trung Hoa Cổ kim hoàn ca tập ta như hiểu thêm
giá trị của thơ ca Thơ ca bắt rễ từ
lòng người, nở hoa nơi từ ngữ.
Như khúc hát của cảm xúc cất lên từ sâu
thẳm trái tim người nghệ sĩ, thơ ca làm cho những gì tốt đẹp nhất trên đời trở
nên bất tử. Thơ là biểu hiện của những tình cảm sâu sắc, là ước mơ cao đẹp mà
con người luôn muốn vươn tới, là nghệ thuật bên trong của tâm hồn, là sự bùng
cháy của cảm xúc trong khoảnh khắc, là sự bột phát của những tình cảm mãnh
liệt. Ta tìm đến một bài thơ có khi vì ta yêu lối thể hiện của người nghệ sĩ,
và có khi ta cũng đồng cảm với họ trong giây phút lắng lòng ẩn sâu trong từng lời
thơ con chữ. “Thơ ca bắt rễ từ lòng người, nở hoa nơi từ ngữ”. Là một thể loại
nằm trong phương thức trữ tình, thơ tác động đến người đọc bằng khả năng, sức
gợi sâu xa, bằng cảm xúc mãnh liệt, bằng sự rung động của hình thức, từ
ngữ. Sức sống của thơ là ở giá trị tư tưởng, cũng như gốc rễ sâu xa của
thể loại này là ở lòng người. Giá trị ấy quy định nội dung, sức sống của thơ,
tạo ra sự đồng điệu giữa tâm hồn người viết và tâm hồn bạn đọc. Như một cây cổ
thụ có sức sống lâu bền và gắn bó mật thiết với cuộc sống con người, thơ ca “nở
hoa nơi từ ngữ.” Là kết tinh của những gì đẹp đẽ nhất, tinh tuý nhất, cảm xúc
tư tưởng của người nghệ sĩ đã thăng hoa thành những vần thơ, lời thơ có giá
trị. Rõ ràng, trong khi nội dung tư tưởng cũng như tâm hồn của thơ ca nghệ
thuật được ví như rễ cây hút dinh dưỡng nơi lòng đất, là bộ phận quan trọng
nhất nhưng lại ẩn mình kín đáo nhất, khó nhìn thấy và nắm bắt thì yếu tố từ ngữ
hình thức lại được xem là kết tinh đẹp đẽ nhất, là thành quả của quá trình lao
động sáng tạo không ngừng, là yếu tố quan trọng để ta cảm nhận vẻ đẹp của bài
thơ. Khẳng định giá trị của thơ ca, nói lên đặc điểm của thể loại này cũng là
khi người viết muốn đề cao giá trị nội dung và hình thức trong văn chương nghệ
thuật.
“Thơ ca bắt rễ từ lòng người, nở hoa
nơi từ ngữ”. Trở về với những trang thơ trong phong trào thơ mới, ta không quên
một tiếng thơ “rạo rực băn khoăn” – Xuân Diệu. Là người chịu ảnh hưởng rõ rệt
của văn hoá phương Tây, Xuân Diệu đã đem vào làng thơ Việt Nam bấy giờ một hình
thức một giọng điệu mới mẻ, với cách thể hiện hình ảnh rất Tây, nhưng ẩn chứa
đằng sau đó vẫn là một tâm hồn thơ, cảm xúc thơ chân thành da diết.
Ta muốn ôm
Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn
Ta muốn riết mây đưa và gió lượn
Ta muốn say cánh bướm với tình yêu
Ta muốn thâu trong một cái hôn nhiều
Và non nước, và cây, và cỏ rạng
Cho chếnh choáng mùi thơm, cho đã đầy
ánh sáng
Cho no nê thanh sắc của thời tươi
Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi!
Người đọc như bị hút hồn, lôi cuốn bởi lối thơ dồn dập của Xuân
Diệu, như được thả lòng mình đắm say chốn “thiên đường” nơi mặt đất, như cảm
phục một lối thơ rất riêng của thi sĩ, với những sự vật, hình ảnh lãng mạn,
tràn trề nhựa sống như được phơi bày lên trang thơ. Rõ ràng, hình thức thơ là
sự kết tinh đẹp đẽ nhất, là thành quả lao động nghệ thuật không ngừng nghỉ của
thi sĩ. Thế nhưng, xuất phát điểm sâu xa, điều làm nên giá trị, sức sống cho
tác phẩm thơ Xuân Diệu lại khởi phát “từ lòng người” từ tâm hồn, từ tư tưởng
của người viết. Thời gian trôi qua, Xuân Diệu với các tác phẩm của mình đã
chứng tỏ được sức sống lâu bền trong lòng bạn đọc. Điều gì đã làm nên giá trị
của thơ ca, nếu không phải là tư tưởng cảm xúc, ý nghĩa sâu xa trong từng tác
phẩm. Điều gì đã làm nên sức sống mãnh liệt ấy nếu không phải là một niềm khát
khao sống, khát khao tình yêu, hạnh phúc đến vồ vập, đến mạnh mẽ.
Hãy sát đôi đầu hãy kề đôi ngực
Hãy trộn vào nhau đôi mái tóc ngắn dài
Những cánh tay! Hãy quấn riết đôi vai
Hãy dâng cả tình yêu lên sóng mắt.
Và ta khẳng định rằng Xuân Diệu làm thơ cũng là bộc lộ chính nỗi
lòng mình, cảm xúc của mình, mạnh mẽ mà thật chân thành sâu sắc.
Lecmotôp đã từng tâm sự: “Có những đêm
rất khổ, không ngủ được, mắt rực cháy và thổn thức, khi đó tôi viết”. Bởi “thơ
ca luôn khởi phát từ lòng người”. Tiếp nhận tác phẩm ta tìm đến với vẻ đẹp hình
thức, ngôn từ nhưng để thấu hiểu, đồng cảm với cảm xúc thơ, nỗi niềm thơ, câu
chữ và ta đã tìm thấy tâm trạng thơ qua từng tác phẩm. Vẫn còn đó con người thơ
Hàn Mặc Tử trong Đây thôn Vĩ Dạ.
Gió theo lối gió mây đường mây
Dòng nước buồn thiu hoa bắp lay
Thuyền ai đậu bến sông trăng đó
Có chở trăng về kịp tối nay?
Rõ ràng, khi viết những dòng thơ này,
Hàn Mặc Tử đang phải sống trong sự đau đớn, dằn vặt cả về thể xác lẫn tâm hồn.
Mòn mỏi ngóng trông một không gian, một bóng hình chỉ kịp hiện về trong hồi ức,
ấy cũng là khi mặc cảm chia lìa đang trào dâng trong tâm hồn thi sĩ. Mượn hình
thức thơ để biểu đạt nội dung thơ để nói lên tâm trạng nỗi lòng mình, đằng sau
những câu thơ trong Đây thôn Vĩ Dạ, ta
nhận ra cả một cảm xúc thơ đang đau đớn, xót xa đến tủi phận. “Thơ ca bắt rễ từ
lòng người, nở hoa nơi từ ngữ”, thơ ca là tiếng lòng của người nghệ sĩ và được
thể hiện thông qua hình thức thơ đặc biệt ấn tượng. Chính hình thức đã biểu
hiện nội dung thơ. Từ ngữ là kết tinh đẹp đẽ nhất, tinh tuý nhất trong quá
trình lao động nghệ thuật để làm ra tác phẩm của người nghệ sĩ. Cả Xuân Diệu,
Hàn Mặc Tử đều đã tạo cho mình một lối thơ riêng biệt, với hình ảnh, từ ngữ ấn
tượng, có sức gợi sâu xa. Nhưng xuất phát điểm trong tác phẩm của từng thi sĩ
vẫn là cảm xúc nỗi niềm thơ chỉ có thể bộc lộ qua trang viết
“Thơ ca bắt rễ từ lòng người, nở hoa nơi từ ngữ”, khẳng định giá
trị của thơ ca cũng như mối quan hệ giữa nội dung và hình thức, một lần nữa ta
hiểu thêm đặc trưng của thể loại trữ tình này, đúng như một nhà văn đã khẳng
định: “Những tác phẩm lớn đều xuất phát từ trái tim”.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét