“Nghệ
thuật là sự vươn tới, sự hướng về, sự níu giữ mãi mãi tính người cho con người.”
(Nguyên Ngọc, “Báo văn nghệ” số ra ngày 21/10/1987)
Em hãy chọn hai trong bốn tác phẩm sau: Bếp lửa (Bằng Việt), Ánh trăng (Nguyễn Duy), Mùa xuân nho nhỏ (Thanh Hải), Nói với con (Y Phương) để bày tỏ ý kiến
của mình về quan niệm trên.
Từ ý kiến đã cho, học sinh chọn hai trong bốn tác phẩm
đã cho để phân tích, chứng minh.
10,0
1. Yêu cầu về kỹ năng:
- Học sinh biết cách
làm bài nghị luận văn học, cụ thể là nghị luận về một vấn đề bàn về văn học.
- Vận dụng tổng hợp
các thao tác lập luận, kiến thức lí luận và cảm thụ tác phẩm để làm sáng tỏvấn
đề.
- Bố cục khoa học,
hành văn trong sáng, biểu cảm, không mắc lỗi diễn đạt, chính tả.
2. Yêu cầu về nội dung:
* Học sinh có thể triển
khai theo nhiều cách nhưng về cơ bản cần đảm bảo một số vấn đề chính như sau:
a. Giải thích nhận định:
- Nghệ thuật chỉ phạm
trù lớn, bao gồm cả văn học và các ngành nghệ thuật khác.
- Sự vươn tới, sự hướng
về...tính người: Muốn nói tới sự khám phá, phản ánh vẻ đẹp nhân bản, nhân văn
của nghệ thuật chân chính.
- “Nghệ thuật là… sự níu giữ mãi mãi tính
người cho con người”, đó là vai trò cảm hóa, tác động tích cực, chức năng
bồi bổ tâm hồn con người của văn học nghệ thuật.
- Tóm lại, ý kiến của
Nguyên Ngọc muốn đề cao nghệ thuật nói chung, văn học nói riêng: luôn mang
thiên chức cao cả là phản ánh, ngợi ca vẻ đẹp nhân tính của con người và vì
thế, văn học nghệ thuật đảm nhận chức năng nhân đạo hoá con người, giúp con
người hoàn thiện hơn.
2,0
b. Chọn hai trong bốn tác phẩm để phân tích: Bếp lửa (Bằng
Việt), Ánh trăng (Nguyễn Duy), Mùa xuân nho nhỏ (Thanh Hải), Nói với con (Y Phương).
* Cơ sở lí
luận:
+ Ý kiến đúng đắn, có
sở từ lí luận về bản chất của nghệ thuật: Nghệ thuật chân chính bao giờ cũng
vươn tới các giá trị: chân, thiện, mĩ - phục vụ cho những nhu cầu chính đáng
của con người…
+ Văn học nghệ thuật
vừa là sản phẩm phản ánh đời sống một cách khách quan vừa là một hình thức biểu
hiện tư tưởng tình cảm chủ quan, cũng là phương tiện giao tiếp quan trọng của
con người. Nó có nhiều chức năng trong đó có chức năng nhận thức và quan trọng
hơn cả là chức năng giáo dục, nhân đạo hoá con người…
+ Là sản phẩm tinh thần
của con người, do con người tạo ra để đáp ứng những nhu cầu trong đời sống nhất
là đời sống tâm hồn, văn học chỉ thực sự có giá trị khi nói lên tiếng nói của
tâm hồn con người, thể hiện thái độ trân trọng, ngợi ca, bảo vệcon người. Vì
vậy hướng về tính nhân văn, tinh thần nhân đạo bao giờ cũng là vấn đề cốt yếu
làm nên giá trị lâu bền của văn học chân chính…
+ Tác phẩm văn học thể
hiện tính nhân văn và tinh thần nhân đạo qua nhiều phương diện: phê phán, tố
cáo tội ác của những thế lực đã chà đạp quyền sống con người, tập trung ca ngợi
những phẩm chất tốt đẹp, thấu hiểu, cảm thông tâm tư tình cảm, nguyện vọng ước
mơ của con người giúp con người bày tỏ ước nguyện… Sự đa dạng này tuỳ thuộc ở
cá tính sáng tạo, phong cách nghệ thuật, phương pháp sáng tác của nghệ sĩ…
2,0
* Cơ sở thực
tiễn – qua hai tác phẩm vừa chọn:
- Trình bày sơ lược nội
dung tư tưởng nhân văn, vẻ đẹp trong tâm hồn con người Việt Nam qua hai tác
phẩm ấy.
- Chỉ ra được điểm
tương đồng, sự đồng điệu giữa các nhà thơ trong cách khám phá và cảm nhận được
vẻ đẹp tâm hồn con người. Học sinh phải phân tích làm rõ được cách thể hiện độc
đáo của các nhà thơ trong việc phản ánh, níu
giữ tính người cho con người qua tác phẩm của họ.
- Những tư tưởng
trong tác phẩm của các nhà thơ có gì khác biệt nhau: tư tưởng, tình cảm mà mỗi
nhà thơ gửi gắm qua tác phẩm của mình; những biện pháp nghệ thuật độc đáo
trong việc truyền tải nội dung tư tưởng nhân văn, tình cảm của con người Việt
Nam.
2,0
* Khái
quát, đánh giá vấn đề bàn luận.
(Trong cả hai tác phẩm, thí sinh cần phân tích được
các dẫn chứng tiêu biểu, bình luận bám sát nhận định)
2,0
c. Mở rộng, nâng cao vấn đề:
- Ý kiến của Nguyên
Ngọc trở thành phương châm, nguyên tắc sáng tạo của người nghệ sĩ chân chính;
Đòi hỏi nhà văn phải có tầm nhìn sâu rộng, có tư tưởng nhân văn, nhân đạo…
- Quan điểm này cũng
trở thành tiêu chí đánh giá văn học nghệ thuật đối với bạn đọc…
- Nguyên Ngọc đã góp
phần khẳng định giá trị lớn lao, phong phú của văn học nghệ thuật đối với đời
sống nhân sinh, đặc biệt là thiên chức cao cả: thanh lọc tâm hồn, nhân đạo
hóa con người…
2,0
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét