C¸ch hƯíng dÉn häc sinh nhËn diÖn tõ l¸y
1. C¸c kiÓu tõ l¸y:
* Cã 4 kiÓu l¸y:
L¸y tiÕng; l¸y ©m; l¸y vÇn; l¸y c¶ ©m lÉn vÇn.
* Tõ l¸y ®Æc biÖt: VD:
ãng ¸nh, Êm ¸p, Ý íi … (v× cïng v¾ng khuyÕt phô ©m ®Çu).
* Tõ l¸y ©m (cã
c¸ch ghi phô ©m b»ng nhiÒu con ch÷ kh¸c nhau).
VD:
cuèng quýt, cËp kªnh, cång kÒnh, cò kü …
2. C¸c d¹ng tõ l¸y:
* Cã 3 d¹ng: l¸y ®«i; l¸y ba vµ l¸y t.
3. NghÜa cö tõ l¸y:
3.1- Tõ l¸y diÔn t¶
sù gi¶m nhÑ cña tÝnh chÊt so víi nghÜa cña tõ hay tiÕng gèc.
- VD:
®o ®á, tim tÝm, nhµn nh¹t …
3.2- Tõ l¸y diÔn t¶
sù t¨ng lªn, m¹nh h¬n cña tÝnh chÊt so víi nghÜa cña tõ hay tiÕng gèc.
- VD:
®en ®ñi, s¹ch sµnh sanh, vµng vät …
3.3- Tõ l¸y diÔn t¶
sù lÆp ®i lÆp l¹i cña c¸c ®éng t¸c.
- VD:
gËt gËt, vÉy vÉy, cêi cêi …
3.4- Tõ l¸y diÔn t¶
th¸i ®é, t×nh c¶m sù ®¸nh gi¸ cña ngêi nãi.
- VD: xanh xao, ngêi ngîm, th×
thµ th× thÇm …
3.5- Tõ l¸y mang
nghÜa kh¸i qu¸t.
- VD: chim chãc, chïa chiÒn, m¸y
mãc, b¹n bÌ …
4. Ph©n biÖt gi÷a
tõ l¸y vµ tõ ghÐp
* Bíc 1: Ph©n biÖt
dùa vµo dÊu hiÖu h×nh thøc cña tõ l¸y.
* Bíc 2: Ph©n biÖt
dùa vµo nghÜa cña c¸c tiÕng trong tõ ®Ó x¸c ®Þnh.
* Th«ng qua thùc hµnh c¸c bµi tËp sau
Bµi tËp 1:
XÕp c¸c tõ sau vµo 2 nhãm tõ l¸y vµ tõ
ghÐp.
-
§i ®øng, tr¾ng trÎo, non níc, th¬m tho, nhá nh¾n, t¬i tèt, bu«n b¸n …
Tr¶
lêi:
+ Tõ ghÐp: ®i ®øng,
non níc, t¬i tèt, bu«n b¸n (v× c¸c tiÕng trong tõ ®Òu cã nghÜa, quan hÖ gi÷a
2 tiÕng trong tõ lµ quan hÖ vÒ nghÜa).
+ Tõ l¸y: tr¾ng
trÎo, th¬m tho, nhá nh¾n (v× trong c¸c tõ nµy ta ®Òu x¸c ®Þnh ®îc tõ hoÆc tiÕng
gèc).
Bµi tËp 2:
C¸c tæ hîp sau ®©y cã ph¶i lµ tõ l¸y kh«ng?
- §êng ®i, ®Õn ®îc, t«i v«i, häc ®äc, s¸ng
sím …
Tr¶
lêi:
+
C¸c tæ hîp nµy kh«ng ph¶i lµ tõ l¸y
mµ lµ sù kÕt hîp cña 2 tõ ®¬n, 2 tõ ®¬n nµy ngÉu nhiªn cã ®iÓm gièng nhau vÒ
h×nh thøc ©m thanh.
Bµi tËp 3:
C¸c tõ sau lµ tõ l¸y hay tõ ghÐp ? v×
sao ?
- Long lanh, nhÝ nh¶nh, Ý íi, b©ng khu©ng,
®ñng ®Ønh, lÕch thÕch ...
Tr¶
lêi:
C¸c
tõ nµy, ®Òu lµ tõ l¸y v× cã t¸c dông
gîi t¶ (®©y lµ nh÷ng tõ l¸y khã x¸c ®Þnh tõ gèc).
Bµi tËp 4:
T×m
c¸c tõ l¸y lµ ®éng tõ, tÝnh tõ, danh tõ, mçi lo¹i h·y t×m Ýt nhÊt 3 tõ.
Tr¶
lêi:
* VD:
- DT:
Ai ai, cµo cµo, ba ba …
- §T:
An ñi, b«i b¸c, chÊm chót …
- TT:
Mªnh m«ng, xanh xao, b¸t ng¸t …
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét